چالش‌ها با استقلال شورای عالی بورس/ صدای سهامدار خرد به گوش دولتی‌ها می‌رسد؟

به گزارش اکوفارس به نقل از باشگاه خبرنگاران، بنا به گفته‌های کارشناسان بازار سرمایه، بازار در موارد متفاوت نیازمند اصلاحات اساسی است. یکی از این اصلاحاتی که اکثر کارشناسان بر آن تاکید داشتند و اظهار می‌کردند که اگر این اصلاح صورت گیرد قطع به یقین تحولی بزرگ و سودمندی در بازار سرمایه رخ خواهد داد، استقلال شورای عالی بورس است.

در این رابطه با کارشناسان به گفتگو پرداخته ایم:

معصومه طاهر خانی کارشناس بازار سرمایه  در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان،در رابطه با استقلال شورای عالی بورس اظهار کرد:قانون فعلی بازار سرمایه در سال ۸۴ مصوب شد و می‌توان گفت یک تحول اساسی در تاریخ فعالیت بازار سرمایه مربوط به آذر ماه سال ۸۴ و همین قانون بوده است؛ که بر اساس این قانون، تصمیم بر این شد که نهاد ناظر و نهاد مجری از یکدیگر جدا شوند.

او افزود: به نوعی در گذشته بازار سرمایه و بورس کشور ما کارگزار محور بوده است. یعنی بحث نظارت و اجرا تقریبا توسط یک نهاد اجرا می‌شد، که این موضوع عملا امکان پذیر نبود. سال ۸۴ تصمیم بر آن شد که نهاد ناظر، سیاست گذار و مجری از یکدیگر جدا شوند که به این ترتیب سازمان بورس به عنوان قانون گذار مشخص شد و بخش‌های اجرایی را بر عهده سایر ارکان بازار سرمایه از جمله  بورس‌های مختلف (بورس اوراق بهادار، کالا، انرژی و فرابورس) در کنار آن نیز بخش‌هایی مانند مدیریت فناوری و سپرده گذاری قرار دادند و بنا شد که شورای عالی بورس بالای همه این ارکان قرار گیرد.

این کارشناس بازار سرمایه  اظهار کرد:بنا شد شورای عالی بورس سازمانی باشد که نقش ناظر را دارد و بورس نیز مجری باشد. ترکیب شورای عالی بورس تشکیل شده است از وزیر اقتصاد که رئیس شورای عالی بورس است. وزیر صمت، وزیر دادگستری و دو وزیر دیگر و این یعنی بخش عمده شورای عالی بورس از بدنه دولتی تشکیل شده است و تنها بخش‌های خصوصی که در شورای عالی بورس وجود دارند، یکی نماینده کانون‌های خود انتظام بازار سرمایه، دیگری نماینده اتاق بازرگانی و نماینده اتاق تعاون است.

طاهری خانی افزود: ملاحظه می‌کنیم که شورای عالی بورس که قرار بود نقش سیاست گذار را داشته باشد تقریبا ۸۰ درصد ترکیب اعضای حاضر در آن دولتی هستند بنابر این عمدتا تصمیمات در راستای اهداف و برنامه‌های دولت حاضر اتخاذ می‌شود و منافع و برنامه ریزی‌ها به سوی برنامه‌های خاصی که دولت دارد، می‌رود و آن اهداف محقق می‌شود نه لزوما چیزی که بتواند به نفع بازار سرمایه باشد.

منظور از استقلال شورای عالی بورس چیست؟

این کارشناس بازار سرمایه افزود:منظور از استقلال شورای عالی بورس این است که تا جایی که امکان پذیر هست این ترکیب به بخش غیر دولتی منتقل شود. یعنی وزن بازار سرمایه به ویژه فعالان بازار، بخش خصوصی پررنگ‌تر شود. سوالی که مطرح می‌شود این است که نظارت بر شورای عالی بورس از سوی چه کسانی یا ارگانی انجام می‌شود؟ پاسخ مشخص است هیچ کس و هیچ نهادی این کار را برعهده ندارد.

او افزود: بنابراین شورای عالی بورس را کسی سوال و جواب نمی‌کند. هر نهادی یک ریگلاتور کنترل کننده دارد و شورای عالی بورس این گونه نیست. از سوی دیگر اصلا اطلاع رسانی از سوی شورای عالی بورس کامل انجام نمی‌شود و کسی نیست که گزارشی از عملکرد آن دهد. ولی اگر استقلال پیدا کند شرایط متفاوت خواهد بود.

او افزود: شورای عالی بورس اگر به سمت ترکیبی هرچه غیر دولتی‌تر برود و به استقلال نزدیک شود قطع به یقین تصمیماتی که می‌تواند اتخاذ شود از جنس توسعه خواهد بود و این استقلال می‌تواند سبب شود که از ملاحظه کاری‌ها و کند بودن تصمیمات جلوگیری شود، که در مجموع کل این موضوع یعنی استقلال شورای عالی بورس می‌تواند به سود بازار سرمایه تمام شود.

احمد جان جان کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، در رابطه با استقلال شورای عالی بورس اظهار کرد: در ابتدا باید گفت دخالت‌های دولت‌ها در بازار می‌تواند نقش‌های بسیار زیادی داشته باشد، اما با استقلال شورای عالی بورس می‌توان از رقم خوردن چنین اتفاقاتی جلوگیری کرد.

این کارشناس بازار سرمایه افزود:به طور مثال در بحث قیمت گذاری دستوری وزارت صمت که عضو شورای عالی بورس است در برهه ای از زمان برای برخی از محصولات به ویژه فولاد و سیمانی‌ها کف و سقفی تعیین کردند در حالی که بر اساس قانون، محصولی که وارد بورس کالا شود دولت حق قیمت گذاری آن را نخواهد داشت.

استقلال دو مرحله ای در شورای عالی بورس!

جان جان بیان کرد:البته استقلال باید در دو مرحله شکل گیرد اول از لحاظ ساختاری و دوم از نظر ویژگی‌های انفرادی، زیرا که خود اشخاص نیز در استقلال شورای عالی بورس به شدت تاثیر گذار هستند و این می‌تواند در کلیت تصمیماتی که در رابطه با بازار اتخاذ می‌شود بسیار موثر باشد.

امید پورمحمودی کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان،در رابطه با استقلال شورای عالی بورس اظهار کرد:شورای عالی بورس وظیفه اش نظارت است یعنی نظارت بر بخش خود که این نظارت بر خود، با مشکلاتی همراه است و تا زمانی که شورای عالی بورس استقلال نداشته باشد نمی‌تواند نظارت را به درستی انجام دهد.

این کارشناس بازار سرمایه  بیان کرد: استقلال شورای عالی بورس نیز توسط چند مصوبه کاملا قابل اجرا است. اما باید دید که قصدی برای این استقلال وجود دارد یا خیر؟ چرا که با استقلال شورای عالی بورس منافع خیلی‌ها به خطر خواهد افتاد، اما در کل باید منتظر ماند.

بر اساس گفته‌های کارشناسان می توان گفت که استقلال شورای عالی بورس موضوعی قابل اهمیت و پیگیری و امکان پذیر است که اگر این مهم به ثمر برسد می‌تواند کمک شایانی به رشد و اعتلای بازار سرمایه از جهات مختلف مانند حرکت بورس تنها در جهت منافع دولتمردان، کند.