دکتر ملیحه حسن‌زاده امروز ۸ خرداد، در حاشیه سمینار علمی «پاپیلوما ویروس و سلامت خانواده» در گفت‌وگوی اختصاصی با ایسنا، اظهار کرد: اچ‌پی‌وی به عنوان یکی از شایع‌ترین عفونت‌های منتقله از راه جنسی شناخته می‌شود. این عفونت در جامعه به طور گسترده‌ای شیوع دارد و تقریباً همه افرادی که از نظر جنسی فعال هستند، ممکن است به این ویروس مبتلا شوند. با این حال خوشبختانه در ۹۰ درصد موارد سیستم ایمنی بدن قادر است عفونت را بدون اینکه فرد متوجه شود، از بین ببرد.
وی افزود: تنها در حدود ۱۰ درصد موارد، ویروس در بدن باقی می‌ماند و ممکن است در مراحل بعدی منجر به سرطان شود. سرطان دهانه رحم یکی از شایع‌ترین انواع سرطان مرتبط با اچ پی وی است که بالای ۹۹ درصد از سرطان‌های دهانه رحم به این ویروس مربوط می‌شوند و این نوع سرطان یکی از چهار علت اصلی مرگ در کشورهای در حال توسعه به شمار می‌آید. از آن‌جا که این سرطان قابل پیشگیری است با انجام واکسیناسیون اچ پی وی می‌توان از بروز آن جلوگیری کرد.
دبیر علمی این سمینار بیان کرد: طی سال‌های اخیر آمار سرطان‌های سر و گردن به خصوص در آقایان به میزان قابل توجهی افزایش یافته است. در دهه اخیر گزارش شده که سرطان‌های سر و گردن افزایش ۲۲۵ درصدی داشته‌اند. این تغییرات به دلیل تغییر در رفتارهای جنسی در سال‌های اخیر است که منجر به افزایش موارد سرطان حلق و حنجره در آقایان شده است.
حسن‌زاده تصریح کرد: علاوه بر سرطان دهانه رحم سایر انواع سرطانی که با اچ‌پی‌وی مرتبط هستند شامل سرطان‌های مقعدی، تناسلی، واژن و سرطان‌های دستگاه گوارشی تحتانی هستند. این سرطان‌ها نیز با رعایت نکات بهداشتی و واکسیناسیون قابل پیشگیری هستند. پیشگیری از سرطان دهانه رحم از دو جنبه امکان‌پذیر است؛ پیشگیری اولیه که شامل واکسیناسیون دختران جوان به ویژه در سنین زیر ۲۶ سال است و پیشگیری ثانوی که شامل انجام تست‌های غربالگری (پاپ اسمیر) در سنین بالاتر برای تشخیص و درمان زودهنگام عفونت و ضایعات پیش‌سرطانی است.
افزایش ضایعات پیش سرطانی در بین جوانان نگران‌کننده است
دبیر علمی این سمینار عنوان کرد: باید توجه داشت که عفونت اچ‌پی‌وی معمولاً ۱۰ تا ۱۵ سال در بدن باقی می‌ماند و در این مدت فرصتی برای تشخیص و درمان برای جلوگیری از ابتلا به سرطان وجود دارد. متأسفانه افزایش موارد ضایعات پیش‌سرطانی در میان جوانان از سنین ۲۵ تا ۳۵ سال نگران‌کننده است. بسیاری از این بیماران نیاز به جراحی‌های مربوط به برداشتن قسمتی از دهانه رحم دارند که ممکن است بر باروری آن‌ها تأثیر منفی بگذارد. ارتباط بین اچ‌پی‌وی و زایمان زودرس و سقط‌جنین در مطالعات اثبات شده است، بنابراین توجه به واکسیناسیون و غربالگری در این زمینه از اهمیت بالایی برخوردار است.
وی اضافه کرد: به منظور جلوگیری از بیماری‌های مرتبط با اچ‌پی‌وی و سرطان‌های مرتبط توصیه می‌شود که واکسیناسیون در دختران جوان و به ویژه نوجوانان انجام شود. برخی از همکاران نگرانند که اگر واکسیناسیون برقرار شود این ممکن است موجب ایجاد تصورات نادرست و ایجاد دلگرمی در جوانان برای داشتن روابط جنسی نادرست شود. اما واقعیت این است که واکسیناسیون در برابر عفونت‌های جنسی تفاوتی ندارد و فرد واکسینه‌شده نباید احساس کند که از عفونت‌های دیگر مصون است.
ضرورت توجه به واکسیناسیون و غربالگری در سنین پایین و آزمایش پاپ اسمیر در زنان
حسن‌زاده گفت: لازم است که کشور ما نیز اقدام به انجام واکسیناسیون به صورت رایگان و در قالب برنامه‌های ملی کند، همان‌گونه که در کشورهای دیگر انجام می‌شود. شعار این طرح این است که هر دختر نوجوانی که به پزشک مراجعه می‌کند باید تحت واکسیناسیون قرار گیرد تا به ریشه‌کنی سرطان دهانه رحم و عفونت‌های اچ‌پی‌وی کمک شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد مطرح کرد: بیشتر موارد اچ‌پی‌وی در آقایان بدون علامت هستند و بنابراین هیچ توصیه‌ای برای غربالگری در آن‌ها وجود ندارد. در عوض خانم‌ها از سن ۲۱ سالگی باید تحت تست‌های غربالگری (پاپ اسمیر) قرار گیرند و از سن ۳۰ سالگی تست‌های اضافی نیز برای شناسایی عفونت و ضایعات پیش‌سرطانی انجام می‌شود.
وی ادامه داد: اکثر عفونت‌ها بدون علامت هستند، اما زنان باید هر ساله به منظور انجام تست پاپ اسمیر برای تشخیص سرطان دهانه رحم مراجعه کنند. علائم دیگری که ممکن است دیده شود شامل عفونت‌هایی هستند که به درمان جواب نمی‌دهند که شامل خونریزی در هنگام رابطه جنسی، دردهای لگنی، اختلالات ادراری و ترشحات غیرطبیعی است. در صورت وجود هر یک از این علائم مراجعه به پزشک ضروری است.
دبیر علمی این سمینار توضیح داد: سنین بالقوه خطرناک برای ابتلا به این عفونت و سرطان‌های مرتبط بین ۲۵ تا ۳۵ سال و پس از یائسگی است. کاهش فعالیت سیستم ایمنی ممکن است عفونت‌های قدیمی را در این گروه سنی فعال کند. لازم است تمامی خونریزی‌های غیرطبیعی به ویژه در زنان تحت نظر پزشک قرار گیرد و معاینه لازم انجام شود تا در صورت وجود ضایعات یا نشانه‌های مشکوک اقدامات مناسب و ارجاع به مراحل بالاتر صورت گیرد.
حسن‌زاده عنوان کرد: بحث اصلی در این زمینه غربالگری به منظور شناسایی بیماری در مراحل اولیه است. بررسی‌های به‌موقع می‌توانند به تشخیص زودهنگام عفونت و ضایعات پیش‌سرطانی کمک کنند و به طور موثری از بروز سرطان جلوگیری کنند. در صورت بروز علائم درمان تنها پس از تبدیل بیماری به مرحله علامت‌دار ممکن است که در آن زمان درمان‌های سخت‌تری نیاز باشد. بنابراین اولویت باید در تشخیص و درمان در فازهای غیر علامتی گذاشته شود تا از بروز عوارض ناخواسته جلوگیری شود.
وی ادامه داد: زمانی که ویروس اچ‌پی‌وی وارد بدن فرد می‌شود، ممکن است عفونت‌هایی ایجاد کند که به درمان پاسخ ندهند. خونریزی‌های غیرطبیعی می‌توانند یکی از علائم این عفونت‌ها باشند. ما برای غربالگری عفونت‌های مرتبط با اچ‌پی‌وی و سرطان دهانه رحم از تست‌های مختلفی استفاده می‌کنیم. یکی از این تست‌ها، تست پاپ‌اسمیر است که از سن ۲۱ سالگی هر ۳ سال یک بار باید انجام شود.
دبیر علمی سمینار تصریح کرد: اگر یک فرد در تست پاپ‌اسمیر قبلی ممکن است خطا داشته باشد، این بدان معنا نیست که در آینده نیز احتمال خطای کمتری وجود دارد. با تکرار تست‌ها در فواصل مناسب حساسیت تست در شناسایی بیماری افزایش می‌یابد. علاوه بر این از سنین بالای ۳۰ سال، انجام تست اچ‌پی‌وی نیز مورد توصیه قرار می‌گیرد. اگر منابع لازم برای انجام این تست در دسترس نباشد، تست پاپ‌اسمیر هر ۳سال یک بار هم می‌تواند مؤثر باشد.
حسن‌زاده بیان کرد: فرایند غربالگری برای افرادی است که هیچ علامتی ندارند. اما اگر فردی با علائم هشداردهنده مانند خونریزی غیرطبیعی به پزشک مراجعه کند، لازم است که اقدامات تشخیصی فوراً انجام شود. در این راستا اگر بیمار علائم خاصی داشته باشد، نباید منتظر بماند تا زمان چکاپ بعدی، بلکه باید بلافاصله معاینات لازم انجام شود.
وی افزود: باید توجه داشت که تست‌ها خطا دارند و همین دلیل است که تأکید می‌شود چگونه غربالگری‌های دوره‌ای با فواصل مناسب انجام شود تا احتمال خطا کاهش یابد. نکته مهم این است که وجود علائم هشداردهنده باید فرد را به مراجعه فوری به پزشک ترغیب کند و تنها بر اساس نتایج تست‌های قبلی و منفی قضاوت نکند. تست‌های غربالگری باید به‌عنوان یک ابزار پیشگیرانه در نظر گرفته شوند.
حسن‌زاده اظهار کرد: در صورتی که فردی دچار خونریزی غیرطبیعی باشد یا علامت دیگری از بیماری را نشان دهد، باید بلافاصله معاینات تشخیصی لازم انجام شود. فاکتورهای ریسک‌زا مانند تاریخچه ازدواج چندگانه، سابقه سیگار کشیدن و سایر عوامل بهداشتی می‌توانند خطر ابتلا به عفونت اچ‌پی‌وی را افزایش دهند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد مطرح کرد: ما در مرکز درمانی خدمات تشخیصی کاملی داریم که از نظر تجهیزات و تجربه متخصصان هیچ کمبودی احساس نمی‌شود. بنابراین باید به‌موقع اقدامات پیشگیرانه از قبیل واکسیناسیون و غربالگری به‌منظور جلوگیری از بروز بیماری انجام شود تا مانع وقوع مشکلات جدی‌تر شود.
ابتلا به عفونت اچ پی وی به طور حتم به معنای ابتلا به سرطان نیست
حسن‌زاده عنوان کرد: بسیاری از افراد بر این باورند که ابتلا به عفونت اچ پی وی به طور حتم به معنای ابتلا به سرطان است. اما این تصور صحیح نیست. براساس آمار جهانی اکثر افرادی که از نظر جنسی فعال هستند، در طول زندگی خود ممکن است به این ویروس مبتلا شوند، ولی بیش از ۹۰ درصد از آن‌ها بدون نیاز به درمان خاصی بهبود می‌یابند. سیستم ایمنی بدن معمولاً قادر است تا عفونت را به طور طبیعی از بین ببرد.
هیچ دارویی برای درمان اچ‌پی‌وی موجود نیست
وی اضافه کرد: متأسفانه در برخی موارد مداخلات درمانی غیرضروری و نادرست انجام می‌شود. روش‌های نادرست هیچ جایگاهی در درمان واقعی اچ‌پی‌وی ندارند و بیشتر بر اساس ناآگاهی افراد در فضای مجازی به فروش می‌رسند. در حال حاضر هیچ دارویی برای درمان اچ‌پی‌وی موجود نیست. برای بیمارانی که ضایعات پیش‌سرطانی دارند، اقدامات درمانی صحیح مانند برداشتن ضایعه یا استفاده از روش‌های لیزری ضروری است.
دبیر علمی سمینار مطرح کرد: باید توجه داشت که از ۲۰۰ نوع مختلف ویروس اچ‌پی‌وی، تنها ۱۳ نوع پرخطر هستند که ممکن است منجر به سرطان شوند. بنابراین اگر نتیجه تست فردی مثبت باشد و نوع ویروس کم‌خطر باشد، هیچ نگرانی خاصی وجود ندارد و نیازی به درمان نیست.
حسن‌زاده توضیح داد: در حال حاضر درمان‌های جدیدی مانند ایمونوتراپی در دسترس قرار دارند و این درمان‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که حتی بیماران در مراحل پیشرفته نیز می‌توانند امیدوار باشند. در زمینه درمان سرطان ما در کشور خود با چالش خاصی در زمینه جراحی، رادیوتراپی و شیمی درمانی مواجه نیستیم.
وی افزود: مراکز رادیوتراپی در مشهد و دیگر نقاط کشور از سطح بالایی برخوردار بوده و توانسته‌اند خدمات مؤثری را به بیماران ارائه دهند. همچنین داروهای لازم در داروخانه‌های رسمی سطح شهر به آسانی در دسترس قرار دارند و ما هیچ کمبودی از نظر درمان دارویی نداریم.
نظرات